Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD) - Những điều cha mẹ cần biết?

Anh/chị/các bạn đã từng cảm thấy băn khoăn, khó hiểu trước những thay đổi cảm xúc bất thường của con chưa?

Một phụ huynh từng chia sẻ với BrainCare rằng: “Lúc trước, con không như vậy đâu. Con bé năng nổ, hoạt bát và tích cực tham gia nhiều hoạt động trên lớp. Cô giáo nhận xét con là một đứa trẻ dễ mến và có khả năng giao tiếp tốt. Nhưng không hiểu sao, dạo gần đây, con bé trở nên khác thường. Dường như đang muốn né tránh một thứ gì đó mà chị không biết. Chị để ý, nhiều đêm con không ngủ được. Có những hôm, cứ vào đúng nửa đêm, con thét lên vì những cơn ác mộng xuất hiện. Chị chỉ biết ôm con vào lòng. Khi chị gặng hỏi thì con lại chẳng chia sẻ quá nhiều.”

“Chị không biết con bé đang gặp vấn đề gì? Liệu có phải con chị đang gặp trầm cảm không?”

Sau quá trình làm việc với phụ huynh, làm việc với con, (BrainCare xin phép được dấu tên và thay đổi một số tình tiết để đảm bảo bảo mật danh tính cho thân chủ) vấn đề của con đã dần dần được sáng tỏ: Con gặp rối loạn căng thẳng sau sang chấn vì bị các bạn lớp trên liên tục bắt nạt, đánh đập, chửi mắng ở trường!

Cha mẹ thân mến, theo MSD [Merck Manual – một sổ tay y khoa uy tín trên thế giới] Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD) – là một loại rối loạn tâm thần khiến con hồi tưởng lại những trải nghiệm đau buồn, gây sốc dẫn đến tình trạng sang chấn tâm lý. Các sự kiện gây ra sang chấn thường là các tình huống đe dọa đến tính mạng hoặc khiến con cảm thấy sợ hãi tột độ và hoảng loạn. Nói theo một cách khác, các sự kiện gây ra sang chấn vượt ngưỡng chịu đựng tâm lý của con.

Một số trường hợp điển hình của PTSD như tai nạn, bạo lực thể xác-tinh thần, x.âm hại v.v…

Hậu quả nghiêm trọng nếu không đưa con đi điều trị PTSD kịp thời

Đầu tiên, não bộ của con rất dễ tự tái hiện sang chấn liên tục. Như trường hợp của bạn nữ sinh trên. Con thường xuyên hoảng sợ, nhất là trong giấc ngủ thường gặp ác mộng khi tái trải nghiệm cảm giác bị các bạn đánh, chửi…Mới chỉ thoáng thấy những bạn cùng trường bắt nạt đó thôi, con đã run lẩy bẩy. Những hình ảnh con bị bạo lực lại ùa về khiến con sợ hãi tột độ, chẳng dám gặp ai, chỉ muốn chạy thẳng về nhà, chui vào chăn mà khóc.

Khi con liên tục bị hồi tưởng về những ký ức gây ra sang chấn. Con rất dễ gặp thêm những rối loạn tâm thần khác như trầm cảm, rối loạn lo âu v.v… Thậm chí, trong trường hợp nghiêm trọng hơn, con có thể sử dụng chất kích thích hoặc có hành vi tự t.ử hoặc tự gây thương tích cho bản thân để quên đi ký ức đầy đau thương trong quá khứ.

Về lâu dài, những khó khăn về mặt tâm lý khiến con suy giảm chức năng học tập và con khó có thể kết giao, thiết lập và duy trì mối quan hệ với người khác trong xã hội.

Một số dấu hiệu nhận biết PTSD mà cha mẹ cần chú ý

Theo MSD, cha mẹ có thể nhận biết các dấu hiệu của PTSD dựa trên 4 khía cạnh sau đây

Thứ nhất, con bị tấn công bởi ký ức tổn thương hoặc cơn ác mộng. Đây là hiện tượng “xâm nhập”, tái hiện lại sự kiện sang chấn trong bộ não của con. Đây là khía cạnh cha mẹ có thể khó nhận biết. Vì có một số trường hợp trẻ bị tấn công nhưng không phản ứng quá nhiều.

Thứ hai, con có xu hướng né tránh một số cá nhân có những đặc điểm giống nhau nhất định về ngoại hình (thường là những người có ngoại hình giống với đối tượng từng tấn công thể xác, tinh thần hoặc x.âm hại con). Trong một số trường hợp khác, con có thể né tránh một số khu vực, địa điểm – nơi gây ra sự kiện sang chấn trong tâm trí con.

Thứ ba, về mặt cảm xúc, con trở nên thờ ơ, mất hứng thú. Thậm chí là tự trách móc bản thân và có dấu hiệu trầm cảm.

Thứ tư, về cách thức phản ứng, con có thể bị kích động và có hành vi gào thét. Hoặc tự ôm mình trốn một góc. Một số trường hợp cho thấy con sẽ bị tê liệt về thân thể và lựa chọn xa cách tình huống giống với sự vật/sự việc gây ra sang chấn.

Quý phụ huynh thân mến, ngay khi nhận thấy con có biểu hiện tâm trạng, cảm xúc thay đổi một cách bất ngờ, có xu hướng tiêu cực và diễn ra trong một thời gian. Cha mẹ cần phải đưa con đến khám và đánh giá với các chuyên gia tâm lý. Bởi lẽ, rất có thể con đang gặp khó khăn tâm lý, đặc biệt là rối loạn căng thẳng sau sang chấn.

Tại BrainCare, đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ tâm lý với nhiều năm kinh nghiệm luôn đồng hành cùng gia đình để giúp con được lắng nghe, được chữa lành tận gốc. Hãy hành động, vì mỗi đứa trẻ đều xứng đáng được yêu thương, được chăm sóc và được phát triển một cách lành mạnh.

Khám sức khỏe tâm thần tại BrainCare

Chúng tôi có đội ngũ chuyên gia tâm lý, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm đánh giá, tham vấn, trị liệu, chẩn đoán uy tín, mang đến lợi ích cho khách hàng.

BrainCare hướng tới trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ tinh thần tại Việt Nam, làm thay đổi thói quen và nhận thức của người Việt Nam trong việc chú trọng sức khoẻ tinh thần và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết. BrainCare “Vì cộng đồng hạnh phúc từng phút giây”.